ميلگردهايي كه در بازاروجود دارند، در دو نوع ميلگرد ساده و آجدار است كه بيشتر با استاندارد روسي (A1، A2، A3، A4) شناخته شده است. تفاوت ميلگرد a1 a2 a3 a4 درشكل ظاهري، مشخصات مكانيكي و كاربرد آن‌ها است. 

امروزه ميلگردها مصرف زيادي در صنعت ساختمان سازي دارند وبراي ساخت بتن از ميلگرد استفاده مي شود.

بتن بدون ميلگرد كاربردي در بناهاي بتني ندارد واستفامت بنا بيشتر به وجود بتن ميلگرد است.

در واقع بتن در برابر استحكام كششي ضعيف است وتنهايي در مقابل فشار ناشي از باد، زمين لرزه، ارتعاشات و نيروهاي ديگر آسيب پذير است و احتمال شكستن آن زياد است.

به همين دليل براي تقويت سازه از ميلگردهايي درون بتن استفاده مي شود تا استقامت سازه را در مقابل نيروهاي كششي بالاتر ببرند.

ميلگردها در آرماتوربندي ساختمان هاي بتني، تير و دكل هاي برق، سدسازي و بسياري از موارد مشابه بكار برده مي شوند.

در واقع نقش مهم ميلگرد در سازه هاي بتني و كاربرد بالاي آن باعث شده است كه شكل  و استانداردهاي متفاوتي از آن در بازار موجود باشد كه هر كدام مشخصات و ويژگي هاي خاص خود را دارند.

با اينكه استانداردهاي مختلفي براي توليد ميلگرد در دنيا وجود دارد اما در ايران ميلگردها طبق استاندارد روسي توليد مي شوند و تمامي كارخانه هاي توليدي، ميلگردهاي خود را مطابق با اين استاندارد به بازار ارائه مي كنند.

انواع ميلگرد

در يك دسته بندي كلي مي توان ميلگردهاي موجود در بازاررا به دو دسته ي ميلگرد ساده و ميلگرد آجدار تقسيم كرد.

همه ي ميلگردهاي توليد شده توسط كارخانه هاي ايراني بايد از استاندارد ملي ايران 3132 پيروي كنند.

بر اساس اين استاندارد طبقه بندي ميلگردها بر اساس شكل ظاهري و مشخصات مكانيكي آن ها است.

معمولا روي ميلگردها (بجز ميلگرد ساد) برجستگي هايي به شكل طولي يا عرضي به هنگام توليد ايجاد مي شود تا فولاد به شكل موثرتري با بتن درگير شود.

ميلگردهاي ساده هيچ آجي ندارند اما ميلگردهاي آجدار همانطور كه از اسمش مشخص است، داراي آج است. 

ميلگرد ساده

ميلگرد ساده به ميلگردي گفته مي شود كه هيچ آج يا برجستگي روي خود ندارد و داراي سطح صاف و بدون شيار است.

ميلگرد ساده در بازار داخلي با نام استاندارد روسي خود يعني ميلگرد A1 شناخته مي شود. 

ميلگرد ساده

ميلگرد آجدار

ميلگردهاي آجدار بر روي سطح خود داراي برجستگي يا شيار هستند كه جهت پيوند بهتر ميلگرد در بتن ايجاد مي شوند.

طبق استاندارد ملي ايران 3132، ميلگردهاي آجدار بايد حداقل دو رديف آج عرضي با توزيع يكنواخت در دو طرف آج هاي طولي داشته باشند و آج هاي عرضي هر رديف بايد به صورت يك شكل در تمام طول ميلگرد توزيع شده باشند.

ميلگرد آجدار در سه نوع ميلگرد آجدار جناغي، ميلگرد آجدار مارپيچي و ميلگرد آجدار مركب توليد مي شود.

به ميلگرد آجدار مارپيچي ميلگرد A2، به ميلگرد آجدار جناغي ميلگرد A3 و به ميلگرد آجدار مركب ميلگرد A4 گفته مي شود كه اين نامگذاري ها بر اساس نامگذاري استاندارد روسي آن ها مي باشد.

هر  چهار ميلگرد a1، a2، a3 و a4 در بازار داخلي توليد مي شوند و بر اساس ويژگي ها خود كاربردهاي متفاوتي دارند.

همانطور كه اشاره كرديم ميلگردهاي ساده و آجدار داراي شكل ظاهري و ويژگي هاي منحصربفردي هستند و با هم متفاوت است.

تفاوت ميلگرد a1 a2 a3 a4

1)    تفاوت ظاهري

تفاوت ظاهري ميلگردهاي a1 a2 a3 و a4 به سطح رويي آن ها است. ميلگرد a1 هيچ آج (برجستگي) در سطح رويي خود ندارد و شما به راحتي مي توانيد آن را از ديگر ميلگردهاي موجود در بازار داخلي تشخيص دهيد.

تفاوت ميلگرد a2 با a3 و a4 نيز به نوع آج آن ها برمي گردد. ميلگردهاي آجدار داراي يك محور طولي (آج طولي) هستند كه آج هاي عرضي در دو طرف اين محور طولي قرار گرفته مي شود.
آج هاي عرضي در ميلگرد a2 به صورت دورپيچ حول محور طولي روي سطح ميلگرد قرار مي گيرند.

در مورد ميلگرد a3 آج هاي عرضي به هشتي شكل و در مورد ميلگرد a4 به صورت چهار نيم  مارپيچ به شكل هفت و هشت در دو طرف آج طولي ايجاد مي گردد.

در تصوير زير شما مي توانيد تفاوت ظاهري ميلگرد a2 و  a3و a4 را نسبت به هم ببيند.

البته اين تفاوت  ظاهري ميلگرد ها باعث خواص مكانيكي مختلفي در آن‎ها مي شود و كاربردهاي متفاوتي را براي آن‎ها رقم مي زند.

2)    خواص مكانيكي متفاوت

ميلگردهاي a3 ، a2، a1 و a4داراي مشخصات مكانيكي مختلفي هستند كه همين ويژگي هاي منحصربفردي را براي آن ها رقم زده است.

از مشخصات فني ميلگردها مي توان به استحكام كششي و تسليم، ويژگي خمش، خستگي و جوش پذيري آن ها اشاره كرد.

استحكام كششي

همانطور كه در بالا خوانديم ميلگردها براي جبران ضعف كششي بتن بكار برده مي شوند و در نتيجه ميزان استحكام كششي ميلگرد مهم است.

ميلگرد a4 بيشترين مقدار استحكام كششي و ميلگرد a1 كمترين مقدار استحكام كششي را دارد. تصوير شماره 1، تفاوت انواع ميلگرد را بر اساس استحكام كششي آن ها نشان مي دهد.

استحكام تسليم

در كنار مقاومت كششي، استحكام تسليم را داريم كه ميلگرد در آن نقطه به طور دائمي شروع به تغيير شكل مي دهد.

معمولا ميلگردها بر حسب حداقل استحكام تسليم نيز در بازار شناخته شده است.

ميلگرد a1 با نام س 240، ميلگرد a2 با نام آج 340، ميلگرد a3 با نام آج 400 و ميلگرد a4 نيز با نام آج 500 شناخته مي شود.

كه هر عدد به حداقل استحكام تسليم آن ها اشاره دارد. 

كمترين مقدار استحكام تسليم به ميلگرد a1 و بيشترين مقدار آن به a4 اختصاص دارد. نمودار زير تفاوت انواع ميلگرد را بر اساس استحكام تسليم آن ها نشان مي دهد.

ازدياد طول نسبي

يكي از معيارهاي مهم ديگر كه مي تواند روي انتخاب نوع ميلگرد تاثيرگذار باشد، تغيير طول نسبي ميلگرد بعد از تنش تسليم آن است كه بر روي كاربرد ميلگردها تاثيرگذار است.

ازدياد طول نسبي و ويژگي خمش به ميزان انعطاف پذيري ميلگرد وابسته است. ميلگرد a1 جزو ميلگردهاي نرم به حساب مي آيد كه استحكام كم ولي انعطاف پذيري زيادي دارد.

در واقع مهم ترين ويژگي ميلگرد A1 نرمي و انعطاف پذيري بالاي آن است كه كاربرد منحصربفردي را براي آن رقم زده است. 

به سبب انعطاف پذيري زياد ميلگرد a1 افزايش طول ميلگرد در آن بيشتر از ميلگردهاي a2 a3 a4 است. ميلگرد a2 در دسته ي مقاطع نيمه  سخت و ميلگردهاي a3 a4 در دسته ي ميلگردهاي سخت قرار دارند.

البته برخي از كارخانه هاي توليدي كشور مثل فولاد كوير كاشان محصولات باكيفيتي را در بازار عرضه ميكند. كه علاوه بر استحكام بالا از شكل پذيري بسيار بالايي نيز برخوردار هستند. مثلا ميلگرد a4 مجتمع فولاد كوير داراي ازدياد طول نسبي در حد ميلگرد a2 است.

بهتر است كه به هنگام خريد ميلگرد گواهينامه كيفيت محصول را از فروشنده دريافت كنيد. اين گواهينامه شامل اطلاعاتي همچون مشخصات مكانيكي ميلگرد، تركيب شيميايي و درصد خلوص است.

ازدياد طول نسبي

ويژگي هاي خمشي

ويژگي خمش، استقامت ميلگرد را در مقابل خم شدگي، ترك، شكستگي و پارگي نشان مي دهد. مسلما در مواردي كه نياز به خم كردن ميلگرد وجود دارد، اين ويژگي ميلگرد اهميت زيادي خواهد داشت.

پس مي توان نتيجه گرفت كه ميزان خميدگي ميلگرد a1 بيشتر از ميلگرد a2 و آن نيز بيشتر از ميلگردهاي a3 a4 است.

البته ويژگي خمش هر يك از ميلگردهاي a1 a2 a3 a4 به سايز ميلگرد نيز وابسته است.

ويژگي هاي خستگي

فولاد ممكن است در برابر تنش هاي متناوبي قرار داشته باشد كه اين تنش ها در طولاني مدت مي توانند باعث شكست ميلگرد در پايين تر از نقطه استحكام شود.

به عنوان مثال شما ساختمان يا پلي را در نظر بگيريد كه هميشه در مقابل تنش هاي لرزشي يا ضربه  اي قرار دارد.

هر تنش ممكن است باعث ترك و آسيب به ميلگرد شده و به اين ترتيب سازه قبل از رسيدن به مقاومت تسليم و كششي خود دچار شكستگي يا فروريختگي شود. 

ويژگي خستگي تا حد زيادي به شكل پذيري فولاد بستگي دارد و طبق آنچه كه در بالا اشاره كرديم، ميلگرد هاي A1 نسبت به ميلگردهاي a2 a3 a4 انعطاف پذيري بيشتري داشته و در برابر خستگي و بارهاي سيكلي و ضربه اي از مقاومت خوبي برخوردار است.

مقاومت ميلگرد a2 در برابر تنش هاي سيكلي بهتر از ميلگرد a3 و ميلگرد a3 بهتر از ميلگرد a4 است.

امروزه با توجه به پيشرفت تكنولوژي و استفاده از تجهيزات روز در خطوط كارگاه هاي نورد، مشكلات گذشته حل شده است و بيشتر كارخانه هاي فولادي در كشور در تلاش براي توليد ميلگردهايي هستند كه در عين اينكه از استحكام تسليم و كششي بالايي برخودار باشند، شكل پذير نيز باشند.

مجتمع فولاد كوير از جمله توليدكنندگان ميلگرد در كشور است كه ميلگرد a4 را با استحكامي طبق استاندارد ملي و جهاني و انعطاف پذيري بالا توليد مي كند و شما مي توانيد با خيال راحت از آن در سازه هايي كه در معرض خستگي، بارهاي ديناميكي و ضربه اي قرار دارند، استفاده كنيد. 

جوش پذيري

عموما ميلگرد a1 به خاطر خاصيت انعطاف پذيري خود قابليت جوش پذيري بالاتري دارد.

ولي ميلگرد a2 در دسته  ميلگردهاي نيمه خشك قرار دارد و جوشكاري روي آن توصيه نمي شود اما وقتي مجبور باشيد، امكان جوشكاري روي آن وجود دارد.

ميلگردهاي a3 نيز بدليل ترد و شكننده بودن نبايد جوشكاري شوند.

ميلگرد a4 قبلا بدليل شكننده بودن خود براي جوشكاري مناسب نبود اما الان ميلگردهاي a4 اي كه در بازار قرار دارد، از توليدات مجتمع فولاد كوير هستند و شكل پذيري در حد ميلگرد a2 دارند و اين به معني است كه در صورت اجبار امكان جوشكاري براي آن  وجود دارد.

3)    كاربردهاي مختلف ميلگردها

شكل ظاهري و خواص مكانيكي ميلگردها باعث مي شود كه هر كدام از ميلگردها كاربردهاي متفاوتي داشته باشند كه در زير به صورت جزئي تر به آن ها اشاره مي كنيم.

كاربرد ميلگرد a1

انعطاف پذيري بالاي ميلگرد a1 آن را در رده ميلگردهاي نرم قرار داده است و بيشتر در صنعت (مثلا ميخ سازي) كاربرد دارد.

 برش و خم كردن ميلگرد a1 آسان تر است و به همين خاطر از اين ميلگرد در خم كاري، آهنگري و جوشكاري استفاده مي شود.

با توجه به اينكه ميلگرد a1 هيچ آجي بر روي خود ندارد، امكان لغزش و سر خوردن آن در بتن وجود دارد، به همين دليل استفاده از آن در آرماتوربندي فقط به عنوان دورپيچ كاربرد دارد.

يكي ديگر از كاربردهاي ميلگرد a1 در سقف هاي تيرچه بلوك به عنوان ميلگردهاي حرارتي است.

كاربرد ميلگرد a2

ميلگردهاي a2 و a3 كه به اسم ميلگرد ساختماني شناخته مي شود، كاربردهاي متفاوتي در ساختمان سازي دارند.

ميلگرد a2 در خاموت و مش بندي ساختمان كاربرد زيادي دارد و در ستون ها، تيرها و تيرچه هاي سازه هاي بتني استفاده مي شوند.

به طور كلي در جاهايي كه نياز به شكل پذيري بالايي است، ميلگرد a2 نسبت به ميلگرد a3 مناسب تر است.

توجه داشته باشيد كه با اينكه عمليات جوشكاري بر روي اين ميلگردها امكان پذير است اما توصيه نمي شود و بهتر است از جوشكاري بر روي آن اجتناب كنيد.

كاربرد ميلگرد a3

ميلگرد a3 كاربرد بالايي به عنوان ميلگرد ساختماني دارد و به عنوان ميلگرد طولي در بتن ريزي (پي ها و ديوارهاي برشي) و آرماتوربندي ستون ها، تيرها و فوندانسيون  سازه در ساختمان سازي بكار گرفته ميشود.

توجه كنيد كه ميلگرد a3 ترد و شكننده مي باشد و شكل پذيري مناسبي از خود نشان نخواهد داد. همينطور جوشكاري بر روي اين ميلگرد مجاز نيست.

كاربرد ميلگرد a4

در حال حاضر ميلگرد a4 در كشور مصرف بالايي ندارد و بيشترين توليدات كارخانه هاي فولادي نيز مربوط به ميلگرد a3 است.

از ميلگرد a4 بيشتر براي سازه هاي سنگين استفاده مي شود اما در طراحي  و ساخت انواع سازه هاي بتن آرمه (بجز ديوارهاي برشي ويژه و قاب هاي خاموشي) نيز مي تواند بكار برده شود.

در حال حاضر ميلگرد a2 و a3 بيشترين تقاضا را در بازار داخلي دارند و به ميزان بالايي نيز مصرف مي شوند.

ما در بالا تفاوت ميلگرد a1 a2 a3 a4 را از لحاظ شكل ظاهري، خصوصيات و ويژگي هاي هر كدام و كاربردشان بررسي كرديم.

يكي ديگر از مهم ترين معيارهايي كه به هنگام خريد ميلگرد بايد به آن توجه كنيد، كارخانه ي سازنده ي ميلگرد است.

چرا كه هر كارخانه اي ممكن است ميلگردهاي خود را بر حسب مشخصات فني و كيفيت خاص خود ارائه دهد. 

source:تفاوت ميلگرد a1 a2 a3 a4 و مشخصات مكانيكي و كاربرد آن ‌ها