ورق اسيدشويي جزو دسته بندي ورق هاي آلياژي هستند كه كاربردهاي فراواني دارند.
ورق اسيدشويي از ورق نورد گرم يا ورق سياه توليد مي شوند. قسمتي از فرايند توليد ورق اسيد شور همانند ورق سرد است.
استفاده از اين نوع ورق در مواردي كه ظاهر و كيفيت اهميت زيادي دارند مورد توجه است.
در ادامه با همه مشخصات ورق اسيدشويي ، از جمله فرايند توليد، ابعاد، كاربرد و مزاياي آن آشنا مي شويد.
تعريف اسيدشويي
فرايندي است كه در يك واكنش شيميايي، پوسته اكسيدي روي سطح ورق به وسيله يك محلول مناسب از اسيد حل و تميز مي شود.
كار اسيدشويي مي تواند بوسيله حمام هاي در بر دارنده اسيد، بصورت نيمه پيوسته و يا پيوسته انجام پذيرد.
مراحل اسيدشويي
ورق هاي اسيد شويي شده از ورقهاي سياه توليد ميشوند.
طي اين پروسه، سطح رويي آنها اسيد شويي ميشوند و زغالهاي سطحي ورق و مقداري از ناخالصيها گرفته ميشود.
در نهايت ظاهر ورق مقداري براقتر ميشود يعني نزديك به ورق روغني (سرد نورديده) است.
و اين ورق معمولا به دو صورت رول و شيت (فابريك و برشي) توليد مي شوند و در آن رول ها معمولا در دو عرض 100 سانتي متر و 125 سانتي متر توليد مي شود.
كاربرد ورق اسيدشويي
- مصارف ساختماني: توليد لوله و پروفيل و غيره
- اتومبيل سازي: قسمتهاي ساختماني و چرخ اتومبيل قطعات خودرو و اجزاء داخلي آن (رينگ و شاسي)
- صنايع لوله سازي: توليد انواع لوله هاي انتقال آب ، نفت و گاز
- توليد مخازن گاز ،مايع و مخازن تحت فشار
- فرم دهي مجدد جهت محصولات گالوانيزه
- فرم دهي سرد و كشش عميق سيلندر گاز
كاربرد ورق اسيدشويي
نكات مهم در افزايش سرعت اسيدشويي
افزايش سرعت در اسيدشويي و كاهش اتلاف وقت به فاكتورهاي مختلفي بستگي دارد. مهمترين آنها عبارتند از
- نوع اكسيد
- ضخامت لايه اكسيدي
- چسبندگي لايه اكسيدي به سطح
- نوع، دما و غلظت محلول اسيدي
- اغتشاش و هم زدن محلول اسيدي
- زمان نگهداري در محلول اسيدي
- وجود بازدارنده هاي موجود در محلول اسيدي كه باعث كندي واكنش مي شوند.
و همه سازه هايي كه روي واكنش شيميايي اسيد بر اكسيد موجود روي سطح ورق كارآمد باشند.
در اين ميان نقش دما، نوع و غلظت اسيد از همه مهمتر و حساس تر مي باشند.
براي نمونه در اسيدشويي بوسيله اسيدسولفوريك با غلظت 15 درصد، در محدوده دمايي 20 تا 100 درجه سانتيگراد ديده شده است كه به ازاي هر 10 درجه افزايش دماي اسيد، نرخ اسيد شويي 2 برابر مي شود.
به بيان ديگر نرخ اسيد شويي در دماي 80 درجه سانتيگراد بيش از 5 برابر بيشتر از نرخ اسيدشويي در دماي اتاق مي باشد.
اين موضوع اهميت دماي اسيدشويي را نشان مي دهد. به همين ترتيب غلظت و نوع اسيد كارايي زيادي در نرخ اسيدشويي دارند.
دلايل انجام عمليات اسيدشويي
ورق هاي بدست آمده از نورد گرم به 2 دليل ممكن است اسيد شويي شوند:
- بهبود كيفيت سطحي كه بدليل جدا شدن و تميز شدن لايه هاي اكسيدي از روي سطح ورق است.
در اين صورت ورق از سطح مرغوب تر و شكل ظاهري بهتري بهره مند خواهد شد.
اين هدف براي آن دسته از ورق هايي است كه پس از اسيد شويي وارد بازار مصرف مي شوند.
- آماده سازي ورق براي فرايند نورد سرد.
معمولا پوسته هاي اكسيدي روي سطح ورق سخت و ضد سايش مي باشند.
به همين دليل اگر ورق ها بدون اسيدشويي و اكسيد زدايي نورد سرد شوند، سبب مي شود كه غلتك هاي نورد سرد به سرعت ساييده و از تلرانس خارج شوند و روي هم رفته فرايند نورد سرد را با دشواري روبرو مي سازد.
اين دشواري دو چندان خواهد شد، اگر اتصال و يا چسبندگي پوسته هاي اكسيدي به سطح ورق سست و ضعيف باشد.
بنابراين لازم است كه سطح ورق، پيش از فرايند نورد سرد، حتما تميز و تهي از اكسيد باشد.
دلايل انجام عمليات اسيد شويي
مزيت اسيدشويي با اسيد كلريدريك:
در گذشته از اسيد سولفوريك به عنوان ماده اصلي اسيدشويي استفاده مي شد.
ولي امروزه غالبا توليد كنندگان آهن آلات براي فرايند اسيدشويي از اسيد كلريدريك استفاده مي كنند.
به همين علت اين امر مزيت هاي مختلفي است كه اسيد كلريدريك دربرابر اسيد سولفوريك از خود نشان داده است.
اول و مهمتر از همه علت اقتصادي كار است. زيرا نرخ اسيد كلريدريك بسيار كمتر از اسيد سولفوريك است.
علت هاي ديگري كه استفاده از اسيد كلريدريك را توجيه مي كنند عبارتند از:
- در شرايط غلظت و دماي برابر، ميزان اسيدشويي با اسيد كلريدريك ۲٫۵ تا ۳٫۵ برابر بيشتر از ميزان اسيدشويي با اسيدسولفوريك است.
- اسيد كلريدريك اكسيد زيادي را در خود حل مي كند، در نتيجه سطح را پاكيزه مي كند.
- استفاده از اسيد كلريدريك موجب مي شود كه در تانك هاي اسيدشويي از اسيد كمتري استفاده شود.
- حمله و كارايي اسيد كلريدريك به خودآهن آلات بعنوان فلز پايه، كمتر خواهد بود در نتيجه از هدر رفتن فلز جلوگيري مي شود.
source:ورق اسيدشويي، كاربرد و نكات مهم در فرآيند توليد اسيدشويي