​

 در صنايع يكي از پركاربردترين آلياژها، فولاد ميباشد. فولاد كاربرد بسياري در زمينه تجهيزات صنعتي و ساختمان سازي دارد همچنين فولاد انواع و روش هاي مختلفي براي ساخت دارد. فولاد دمشقي يكي از انواع فولاد ميباشد، در گذشته اين فولاد در دمشق خريد و فروش ميشد پس ممكن است كه به اين دليل اسم اين نوع فولاد، فولاد دمشقي ناميده ميشود.

يكي از كاربرد ديگر فولاد دمشقي استفاده براي ساخت ابزار مختلف به خصوص چاقو ميباشد كه معروف ترين نوع چاقو ميباشد كه طرفداران بي شماري دارد.

فولاد دمشقي چيست؟

فولاد دمشقي به دليل زيبايي ظاهري كه دارد مورد توجه بسياري از صنعتگران قرار ميگيرد بنابراين يكي از بهترين و معروفترين نوع فولاد ميباشد.

اين فولاد طرح هايي تيره، روشن و موج دار دارد به همين دليل ظاهري خاص دارد.

فولاد دمشق غير از زيبايي به علت استحكام، انعطاف پذيري بالا، مقاومت به ضربه و قابليت تيز بودن بسيار ارزشمند ميباشد.

​

فولاد دمشق چيست؟

وسايل ساخته شده توسط فولاد دمشق نسبت به اجناس ساخته شده با آهن از كيفيت بالاتري برخوردار ميباشد.

 اما لازم است بدانيد كه در قرن 19 فولادهاي پركربني ساخته شده كه توسط فرآيند بسمر از كيفيت فولاد دمشق پيشي گرفته ولي همچنان براي دوره خود يك فولاد برجسته ميباشد.

فولاد دمشقي فرآيند ساخت بسيار دشواري دارد به همين علت در مقايسه با بقيه انواع ديگر فولاد قيمت گرانتري دارد.

فولاد دمشق چندين فرآيند ساخت دارد كه يكي از روش هاي ساخت آن با قرار دادن ورق هاي فولادي و جوش دادن آنها با فرآيند خاصي انجام ميشود.

براي دوام بيشتر اين فولاد لازم است كه از رطوبت دور بماند و هميشه تميز باشد تا دوام بيشتري داشته باشند.

انواع فولاد دمشق

فولاد دمشق در دو نوع توليد ميشود:

• فولاد دمشقي ريخته گري
• فولاد دمشقي با الگوي جوش داده شده

فولاد دمشقي ريخته گري

روش اصلي ساخت اين فولاد به صورت ناشناخته ميباشد.

شايان ذكر است كه فعالان اين حوزه براي كپي و شبيه سازي فولاد دمشقي تلاشهايي  انجام داده اند اما به علت تفاوت در مواد خام اوليه و تفاوت در تكنيك ساخت موفقيت چنداني نداشتند كه روش هاي ساخت نسخه اصلي را بتوانند به دست بياورند.

از ماده اي به اسم ووتز، فولاد دمشقي ساخته ميشود. اين ماده نوعي فولاد ميباشد كه بيش از 2000 سال پيش در هند ساخته ميشد.

با ذوب شدن آهن و فولاد به همراه ذغال سنگ با حداقل اكسيژن ووتز توليد ميشود. در اين شرايط فلز كربن از ذغال سنگ جدا ميشود.

فولاد دمشقي با الگوي جوش داده شده

امروزه اگر از بازار فولاد دمشقي خريداري كنيد اين فولاد صرفا داراي الگوي موج دار تيره و روشن ميباشد اما اين فولاد دمشقي نيست و با سايش ميتواند از بين برود.

امروزه چاقوها از فولاد دمشقي با الگوي جوش داده شده، ساخته ميشود و بسياري از خواص فولاد دمشق را دارد.

​

چاقوي فولاد دمشق

آهن و فولاد در اين روش كنار هم قرار ميگيرد و در دماي بالا به وسيله يك چكش آنها را فورج ميكنند تا اتصال آنها برقرار شود.

براي جلوگيري از نفوذ اكسيژن، محل اتصال توسط يك فلاكس آب بندي ميشود.

فرآيند توليد فولاد دمشق

ساخت فولاد دمشقي روش هاي زيادي دارد كه از هر منطقه به منطقه ي ديگر متفاوت ميباشد.

رايج ترين روش ساخت فولاد دمشقي جوش دادن فولاد بر روي هم ديگر ميباشد. در ادامه به بررسي مراحل مختلف ساخت اين فولاد ميپردازيم.

مراحل ساخت فولاد دمشق شامل:

• تهيه ورق به تعداد مورد نياز
• جوشكاري ديسك‌ هاي فولادي
• كشش و صاف كردن يا نورد بلوك يكپارچه

ميباشد. كه در ادامه به صورت مختصر درباره هريك شرح ميدهيم.

تهيه ورق به تعداد مورد نياز

ابتدا براي ساخت فولاد دمشقي، تعدادي ورق فولادي يا ديسك فولادي روي هم قرار ميگيرند.

اين ديسك ‌ها بايد به‌ صورت يكي در ميان سخت و نرم ميباشند كه منظور از سخت و نرم ميزان كربن و نيكل درون آنها ميباشد.

شايان ذكر است كه ورق هاي با محتواي كربن بيشتر در مقايسه با ورق هاي نيكل دار سخت تر ميباشند.

تعداد ورق ها بسته به اندازه تيغه اي كه توليد ميشود متغير ميباشد و رقم ثابتي نيست.

جوشكاري ديسك‌ هاي فولادي

براي ايجاد بلوك لايه لايه، به صورت يكي در ميان ديسك هاي سخت و نرم را در كوره قرار داده ميشود تا با ايجاد گرماي زياد به هم متصل شوند.

بلوك حاصله سپس طوري كوبيده ميشود كه نازك تر شود و ديسك ها به هم جوش خورده و يكپارچه شوند.

بلوك هربار در كوره قرار گرفته باشد با شار جوشكاري قبل از سرد شدن پوشانده ميشود.

شار جوشكاري را روي بلوك داغ ريخته ميشود تا ذوب شده و به همه لايه ‌هاي فولاد نفوذ كند‌.

هنگام ساخت فولاد دمشقي، استفاده از شار جوشكاري بسيار حائز اهميت ميباشد زيرا با نفوذ به تمام لايه ها از اكسيداسيون و زنگ ‌زدگي فولاد جلوگيري ميشود.

كشش و صاف كردن يا نورد بلوك يكپارچه

در اين قسمت بلوك يكپارچه تحت حرارت زياد قرار گرفته تا نورد شود.

هنگاميكه طول بلوك يكپارچه دو برابر شد آن زا از وسط دو نيم ميكنند سپس مرحله ي دوم بار ديگر اتفاق ميفتد.

بلوك چندين بار تحت عمليات نورد و برش قرار ميگيرد تا به شكل مورد نظر در آيد.

يك بلوك پنج لايه اگر به عنوان مثال شش بار تحت عمليات برش و نورد قرار گيرد يك فولاد دمشق با 320 لايه براي ما توليد ميكند.

source:فولاد دمشقي، از معرفي تا فرآيند توليد آن

​